در تشکیلات سازمانی، درجات و دسته‌های دیگری نیز وجود داشتند که به ترتیب عبارتند از:

1. شهرداران، شامل فرمانروایان و حکام سرحدی یا مرزبان بوده‌اند که از خاندان سلطنتی انتخاب می‌شدند.
2. ویسپوران (Vaspuran= رئیس خاندان) این نام به هفت خانواده درجه اول ساسانی داده می‌شد. رؤسای این خانواده‌ها شغل مخصوصی داشتند که موروثی بوده است و صاحب اراضی و املاک وسیعی بوده‌اند که دولت مرکزی در اداره آن‌ها دخالتی نمی‌کرد.
3. بزرگان، این عنوان شامل اشخاصی بود که متصدی امور مهم مملکتی زیر بوده‌اند:

1- حضور فرماندار (وزرک فرمازار)

2- رئیس کل روحانیون (موبدان موبد)

3- سردبیر شاه (ایران دبیربد)

4- سپهسالار (ایران سپهبد)

5- رئیس طبقه برزگران (و استری پوشان­بد)

6- رئیس قوه تجار و اصناف (هوتوخشابد)

7- آزادگان

در دوره ساسانی، روحانیون و نجبا از حیث مقام و منزلت در یک ردیف قرار داشتند. زمانی که حکومت مرکزی ضعیف می‌شد. این دو طبقه با یکدیگر متحد شده و علیه شاه اقدام می‌کردند. در غیر این صورت، هر یک از دو دسته به کار و وظیفه خویش مشغول بودند. روحانیون از طبقه مغ‌ها انتخاب می‌شدند و به آن‌ها موبد می‌گفتند و به رئیس آن‌ها موبدان موبد می‌گفتند و تمام امور مذهبی زیر نظر آن‌ها انجام می‌گرفت.

البته در کتیبه کعبه زرتشت از عنوان «موبدان موبد» اثری نیست و فقط نام «کرتبر» روحانی زرتشتی معروف به صورت «هیربد» ذکرشده است و این می‌رساند که عنوان موبدان موبد در اوایل عصر ساسانی (در زمان اردشیر و شاپور اول) و قبل از آن مرسوم نبوده و مبنای تاریخی ندارد.

مقدمه

1-1-3- اوضاع اجتماعی، اداری و اقتصادی ایران در دوره ساسانی

1-3-4- مذاهب در دوره ساسانی

1- مذهب زرتشت و آیین مزدیسنا

2- آیین‌های دیگر

3- آیین‌های بیگانه

1-3-5- وسعت دولت ساسانی

1-6-3- سقوط دولت ساسانی و علل آن

1-4- یک نظر اجمالی به هنر ساسانی

1-5- نقوش برجسته ساسانی

فصل دوم

«موضوعات مذهبی»

2- موضوعات مذهبی

2-1- صحنه تاج ستانی از اهورامزدا

2-1-1- نقش برجسته اردشیر اول در نقش رجب

2-1-2- نقش برجسته اردشیر اول در فیروزآباد (شماره 1)

2-1-3- نقش برجسته شاپور اول در نقش رجب (شماره 1)

2-1-4- نقش برجسته خسروپرویز در طاق بستان (شماره 1)

2-2- صحنه تاجستانی از آناهیتا

2-2-1- نقش برجسته نرسی در نقش رستم

2-3- صحنه نمایش

2-3-1- نقش برجسته بهرام دوم در برم دلک (شماره 1)

2-3-2- نقش برجسته برنامه دوم در گویوم

فصل سوم

موضوعات غیر مذهبی

3- موضوعات غیر مذهبی

3-1- صحنه نبرد سواره

3-1-1- نقش برجسته اردشیر اول در فیروزآباد (شماره 2)

3-1-2- نقش برجسته بهرام دوم در نقش رستم (شماره 1)

3-1-3- نقش برجسته هرمزد دوم در نقش رستم

3-1-4- نقش برجسته برنامه چهارم در نقش رستم (شماره 1)

«خدایگان بهرام، بزرگ کوشان شاه»

3-1-5- نقش برجسته بهرام چهارم در نقش رستم (شماره 2)

3-1-6- نقش برجسته رستم در شهر ری

3-1-7- نقش برجسته خسروپرویز در طاق بستان (شماره 2)

3-2- صحنه پیروزی

3-2-1- نقش برجسته اردشیر اول در داراب گرد

ب- بیان محتوای تاریخی نقش برجسته و تاریخ گذاری آن

3-2-2- نقش برجسته اردشیر اول در سلماس

3-2-3- نقش برجسته شاپور اول در نقش رستم

3-2-4- نقش برجسته شاپور اول در بیشاپور (شماره 1)

3-2-5- نقش برجسته شاپور اول در بیشاپور (شماره 2)

3-2-6- نقش برجسته بهرام دوم در بیشاپور (شماره 1)

3-2-7- نقش برجسته بهرام دوم در بیشاپور (شماره 2)

3-3-2- نقش برجسته بهرام دوم در برم دلک (شماره 2)

3-3-3- نقوش برجسته شاپور دوم و شاپور سوم در طاق بستان

3-4- صحنه شاهنشاه و درباریان

3-4-1- نقش برجسته شاپور اول در نقش رجب (شماره 2)

3-4-2- نقش برجسته بهرام دوم در نقش بهرام

3-4-3- نقش برجسته بهرام دوم در نقش رستم (شماره 2)

3-5- صحنه نبرد با حیوانات

3-5-1- نقش برجسته بهرام دوم در سر مشهد

3-6- صحنه شکار شاهی

3-6-1- نقش برجسته خسرو پرویز در طاق بستان (شماره 3)

فصل چهارم

موضوعات ترکیبی

4- موضوعات ترکیبی

4-1- نقش برجسته اردشیر اول در نقش رستم

4-2- نقش برجسته شاپور اول در بیشاپور (شماره 3)

4-3- نقش برجسته بهرام یکم در بیشاپور

4-4- نقش برجسته اردشیر دوم در طاق بستان

فصل پنجم

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری کلی

5- جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

5-1- جمع‌بندی و نتیجه‌گیری کلی

منابع و مآخذ